DRZEWA DZIKO ROSNĄCE

Olsza (= olcha) – Alnus Mill.

Rodzina: Betulaceae – brzozowate

Występowanie:	doliny rzek, wilgotne lasy liściaste, bagna
Stanowisko:	półcieniste
Gleba:	wilgotna
Termin kwitnienia:	III-IV
Długość kwitnienia:	1-3 tyg.
Rozmnażanie:	siew nasion
Wydajność miodowa:	brak nektarników
Wydajność pyłkowa:	884 g/drzewo
Kolor obnóży:	żółty do jasnobrązowego

Olsza, olcha
Alnus Mill.
[DE] Die Erlen
[EN] Alder

W Polsce występują 3 gatunki z tego rodzaju: olsza czarna (Alnus glutinosa), szara (Alnus incana) i zielona (Alnus viridis), przy czym dwa pierwsze spotykane są najczęściej. Olsza czarna żyje do 100 lat i dłużej, zaś olsza szara do 60.

Olsze to wysokie drzewa (olsza czarna do 35 m wysokości, olsza szara 20-25 m), które rosną w dolinach rzek, w wilgotnych lasach liściastych oraz na bagnach, tworząc zbiorowiska nazywane olsami. Pień olszy czarnej okryty jest czarną (stąd nazwa gatunkowa), tafelkowato spękaną korą, zaś olszy szarej – gładką, w szaropopielatym kolorze.

Kwiatostany męskie olszy dostarczają cennego na przedwiośniu pyłku, z którego pszczoły formują średniej wielkości obnóża w kolorach od brudnożółtego do jasnobrązowego. Pyłek zawiera około 19% białka i 3% tłuszczy.

Olsza czarna. Fot. Aneta Sulborska

Jeden kwiatostan produkuje średnio 120 mg pyłku, co w przeliczeniu na jedno drzewo daje 884 g. Z pączków i pędów olszy czarnej robotnice zbierają także lepkie substancje potrzebne do produkcji propolisu.

Olsza czarna. Fot. Aneta Sulborska

Klon jesionolistny – Acer negundo L.

Rodzina: Sapindaceae – mydleńcowate

Występowanie:	zbiorowiska ruderalne i leśne
Stanowisko:	słoneczne, półcieniste
Gleba:	różnych typów i zasobności w składniki pokarmowe
Termin kwitnienia:	III-IV
Długość kwitnienia:	do 3 tyg.
Rozmnażanie:	siew nasion
Wydajność miodowa:	brak nektarników
Wydajność pyłkowa:	0,8 kg/24 m² korony
Kolor obnóży:	jasnooliwkowy do brązowego

Klon jesionolistny,
Acer negundo L.
[DE] Der Eschen-Ahorn
[EN] Manitoba maple, ash-leaved

Jest wiatropylnym, kilkupniowym krzewem lub nisko rozgałęzionym drzewem dorastającym do 10-15 m wysokości. Pochodzi z Ameryki Północnej (gdzie czasem tworzy zarośla nie do przebycia), skąd w XVII w. został sprowadzony do Europy jako drzewo parkowe.

Klon jesionolistny, jako roślina wiatropylna, cechuje się niewielką wartością pszczelarską, niemniej termin kwitnienia sprawia, że pszczoły oblatują męskie okazy rośliny i z jej pyłku formują jasnooliwkowe lub brązowawe obnóża. Jedno drzewo o powierzchni korony 24 m2 produkuje 0,8 kg pyłku.

Klon jesionolistny. Fot. Aneta Sulborska

Roślina jest bardzo tolerancyjna w stosunku do gleby (daje sobie radę niemal na każdym podłożu) i stanowiska. Bardzo łatwo rozmnaża się z nasion, daje liczne samosiewy.

Klon jesionolistny. Fot. Weronika Haratym

Wiąz – Ulmus L.

Rodzina: Ulmaceae – wiązowate

Występowanie:	lasy liściaste i mieszane
Stanowisko:	słoneczne, półcieniste
Gleba:	żyzna, wilgotna
Termin kwitnienia:	III-IV
Długość kwitnienia:	ok. 2 tyg.
Rozmnażanie:	siew nasion
Wydajność miodowa:	brak nektarników
Wydajność pyłkowa:	brak danych
Kolor obnóży:	szarożółty

Wiąz szypułkowy
Ulmus laevis Pall.
[DE] Die Ulmen
[EN] Elm

W Polsce na stanowiskach naturalnych rosną trzy gatunki z tego rodzaju: wiąz górski = brzost (Ulmus glabra), wiąz zwyczajny = w. polny (Ulmus minor) i wiąz szypułkowy = limak (Ulmus laevis).

Pszczoły korzystają z pyłku wiązów tworząc z nich szarożółte obnóża o średniej masie 5,4 mg. Wartość biologiczna pyłku określana jest jako średnia. Robotnice zbierają także z pąków lepkie substancje potrzebne do produkcji propolisu. Czasem na liściach pojawia się spadź.

Wiąz wymaga żyznych (gliniastych, ilastych), lekko wilgotnych lub wilgotnych gleb. Dobrze znosi krótkotrwałe zalewanie i jest dość mrozoodporny. Można go rozmnażać z nasion wysiewanych zaraz po zbiorze, daje też samosiewy.

Topola – Populus L.

Rodzina: Salicaceae – wierzbowate

Występowanie:	doliny rzek
Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	wilgotna, przepuszczalna
Termin kwitnienia:	III-IV
Długość kwitnienia:	1-2 tyg.
Rozmnażanie:	siew nasion, sadzonki
Wydajność miodowa:	brak nektarników
Wydajność pyłkowa:	brak danych
Kolor obnóży:	zielonkawożółty

Topola biała
Populus alba L.
[DE] Silber-Pappel
[EN] abele, white poplar

Rodzaj topola liczy około 40 gatunków, z czego w Polsce najczęściej występuje topola biała = białodrzew (Populus alba), topola czarna = sokora (Populus nigra) i topola osika = osika, topola drżąca (Populus tremula).

Można je spotkać głównie w dolinach rzek, gdzie są składnikiem lasów łęgowych. Są to wysokie (topola osika 30 m wysokości, topola czarna i biała do 40 m wysokości) drzewa o bardzo szybkim tempie wzrostu z liśćmi pojedynczymi, opadającymi na zimę.

Kora okrywająca pień topoli czarnej jest głęboko spękana, prawie czarna (stąd właśnie taka nazwa gatunkowa), zaś u młodszych egzemplarzy topoli białej – szarobiała lub biała. W III-IV (osika) lub w IV (topola biała i czarna) rośliny zaczynają kwitnąć.

Topola biała. Fot. Aneta Sulborska

Kwiaty zebrane są w walcowate, zwisające kotki – osobno męskie i żeńskie, osadzone na różnych osobnikach (dwupienność). Kwiaty przystosowane są do zapylania przez wiatr.

Pyłek cechuje się średnią wartością odżywczą. Z pąków topoli pszczoły zbierają także kleiste substancje, wykorzystywane następnie do produkcji propolisu.

Topole wymagają stale wilgotnej, przepuszczalnej gleby. Można je rozmnażać z nasion wysiewanych zaraz po zbiorze oraz przez jednoroczne lub wieloletnie sadzonki.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"