Liście
Morfologia
Typowy liść rośliny dwuliściennej (np. lipy szerokolistnej) zbudowany jest z blaszki liściowej i ogonka, którego dolna część (nasada) zazwyczaj jest rozszerzona i przytwierdza liść do łodygi.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Liście mogą być utworzone z jednej blaszki (liście pojedyncze) lub składają się z mniejszych listków osadzonych na wspólnej osi (= osadce liściowej) – są to liście złożone.

Rodzaje liści złożonych
Trójlistkowe lub czterolistkowe – trzy lub cztery listki wyrastają z osi liścia np. u lucerny siewnej.
Dłoniastozłożone – kilka pojedynczych listków wyrasta jak palce u dłoni ze szczytu wspólnej osadki liściowej. Dobrym przykładem tego typu kwiatostanu są liście kasztanowca zwyczajnego.
Parzystopierzastozłożone – na osi liścia osadzone są pary listków, brak jest listka szczytowego. W jego miejscu może powstać wąs czepny (np. u wyki siewnej) lub wyrostek nazywany kończykiem (np. u bobu zwyczajnego).
Nieparzystopierzastozłożone – na osi liścia wyrastają pary listków, a jego wierzchołek zakończony jest jednym listkiem. Takie liście ma np. róża wielokwiatowa.
Kształt blaszki liściowej
Blaszka liściowa może mieć różny kształt. Wśród częściej spotykanych wyróżnia się:
równowąski np. u traw
lancetowaty np. babki lancetowatej
odwrotnie jajowaty np. dębu szypułkowego
jajowaty np. derenia jadalnego
wachlarzowaty np. miłorzębu dwuklapowego
sercowaty np. lipy szerokolistnej
oszczepowaty np. szczawiu zwyczajnego
eliptyczny np. buka zwyczajnego
tarczowaty np. nasturcji
igiełkowaty np. sosny
Brzeg blaszki liściowej
W zależności od rodzaju brzegu blaszki liściowej wyróżnia się liście:
Całobrzegie – o gładkim brzegu np. liście gruszy pospolitej.
Faliste – o bardzo łagodnych, zaokrąglonych wcięciach np. u buraka zwyczajnego.
Piłkowane (i podwójnie piłkowane) – z ostrymi ząbkami oddzielonymi równie ostrymi wcięciami (a’la zęby piły) np. u grabu pospolitego.
Ząbkowane (i podwójnie ząbkowane) – o ostrych ząbkach i zaokrąglonych wcięciach pomiędzy nimi np. u niecierpka gruczołowatego.
Karbowane (lub podwójnie karbowane) – z zaokrąglonymi ząbkami i ostrymi wcięciami pomiędzy nimi np. u rozchodnika kaukaskiego.
Wcięcia blaszki liściowej
Gatunki z liśćmi o blaszce pojedynczej mogą mieć blaszkę niepodzieloną (np. grusza pospolita) lub wcinaną. W zależności od głębokości wcięć wyróżnia się liście:
Wrębne– wcięcia dochodzą do ⅓ szerokości blaszki np. u dębu szypułkowego.
Klapowane– wcięcia dochodzą do ¼ szerokości blaszki np. liście klonu jaworu.
Dzielne– wcięcia dochodzą do ⅔ głębokości blaszki występują np. u mniszka lekarskiego.
Sieczne– wcięcia dochodzą niemal do nerwu głównego, liść sprawia wrażenie złożonego jak np. u sasanki zwyczajnej.
Unerwienie liści
Układ wiązek przewodzących (= nerwów) przebiegających w blaszce decyduje o wyróżnieniu kilku typów unerwienia:
równoległe – wiązki mają przebieg równoległy; ten typ unerwienia występuje głównie u roślin jednoliściennych np. u kukurydzy zwyczajnej.
łukowate – wiązki przebiegają równolegle względem siebie, odginając się łukowato w środkowej części blaszki np. w liściach babki lancetowatej.
widlaste (= wachlarzowate) – z nasady liścia wybiegają nerwy rozchodzące się wachlarzowato i rozgałęziające widlasto np. u miłorzębu.
siatkowe (dłoniaste, pierzaste) – wiązki przewodzące tworzą rozgałęzioną siatkę składającą się z odgałęzień kolejnych rzędów. Ten typ unerwienia występuje u większości roślin dwuliściennych np. u jabłoni domowej.
Typ ulistnienia
W zależności od sposobu ułożenia liści na łodydze wyróżnia się ulistnienie:
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Modyfikacje liści
Rośliny przystosowując się do różnych warunków środowiska wykształciły zmodyfikowane liście:
- liście spichrzowe – które gromadzą w swoich tkankach materiały zapasowe np. kapusty.
- ciernie – ograniczają powierzchnię parowania, stanowią ochronę przed roślinożercami np. berberysa.
- wąsy czepne – cały liść lub tylko jego górna część ulega przekształceniu w wąsy służące do wspinania się po podporach. Występują np. u wyki.
- liście przykwiatowe (= górne) – towarzyszą kwiatom i kwiatostanom. Wśród nich wyróżnia się podsadkę – liść lub liście wyrastające u podstawy kwiatostanu (np. u astra nowoangielskiego), przysadkę – liść wyrastający u podstawy kwiatu (np. u konwalii) i podkwiatek – liść wyrastający na szypułce kwiatu (np. u narcyza).