KRZEWY OZDOBNE

Róża pomarszczona (= róża japońska, róża fałdzistolistna) – Rosa rugosa Thunb.

Rodzina: Rosacaea – różowate

Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	piaszczysta, lekka
Termin kwitnienia:	V-VIII
Długość kwitnienia:	6-7 tyg.
Rozmnażanie:	odrosty korzeniowe, siew nasion
Wydajność miodowa:	brak produkcji nektaru
Wydajność pyłkowa:	15-20 kg/ha
Kolor obnóży:	jasnożółty

Róża pomarszczona, róża japońska, róża fałdzistolistna
Rosa rugosa Thunb
[DE] Die Kartoffel-Rose
[EN] rugosa rose, beach rose, Japanese rose

Róża pomarszczona pochodzi z północno-wschodniej Azji, do Europy zaś została sprowadzona w połowie XIX wieku jako roślina ozdobna. Jest silnie rozrastającym się, kolczastym krzewem o wzniesionych pędach dorastających do 1-2 m wysokości.

Wytwarza złożone, 5-9-listkowe błyszczące oraz silnie pofałdowane liście, od których pochodzi nazwa gatunkowa „pomarszczona”. Rośliny kwitną od drugiej dekady V przez 3-4 tygodnie, a często kwitnienie przeciąga się do jesieni.

Bardzo łatwo się rozmnaża za pomocą odrostów korzeniowych, które wystarczy oddzielić od rośliny matecznej i wysadzić na nowe miejsce lub z nasion. Roślinę można stosować do utrwalania zboczy.

Ciekawi fakt, że w swej ojczyźnie (Chiny) gatunek jest uznawany za rzadki, natomiast w miejscach introdukcji (Ameryka Pn., Europa, Australia) jest rośliną inwazyjną: W krajach nadmorskich lub nadoceanicznych nasiona róży przenoszone są przez wodę, co powoduje intensywne zasiedlanie wybrzeży. Nasiona są także roznoszone przez ptaki i małe ssaki.

Karagana syberyjska – Caragana arborescens Lam.

Rodzina: Fabaceae – bobowate

Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	sucha, piaszczysta, wapienna
Termin kwitnienia:	V-VI
Długość kwitnienia:	3-3,5 tyg.
Rozmnażanie:	siew nasion
Wydajność miodowa:	70-125 kg/ha
Wydajność pyłkowa:	3-5 kg/ha
Kolor obnóży:	jaskrawożółtawe

Karagana syberyjska
Caragana arborescens Lam.
[DE] Der Gemeine Erbsenstrauch
[EN] Siberian peashrub, Siberian pea-tree

Nazywana jest czasami akacją syberyjską lub żółtą akacją. W języku kirgijskim słowo karagana (= czarne ucho) to ludowa nazwa jednego z gatunku lisów zamieszkujących zachodnioazjatyckie stepy i półpustynie.

Karagana jest wysokim krzewem lub małym drzewkiem (5-7 m wysokości) o wzniesionych pędach, z których wyrastają pierzaste liście złożone z 8-12 listków. Roślina kwitnie w V-VI, na ogół obficie. Żółte kwiaty o długości do 2 cm wyrastają na długich szypułkach pojedynczo lub zebrane są w pęczki po 2-3.

Karagana syberyjska cechuje się niewielkimi wymaganiami glebowymi, dobrze czuje się na podłożach suchych, piaszczystych i wapiennych. Preferuje miejsca słoneczne oraz odznacza się dużą odpornością na suszę. Z uwagi na długie i słabo rozgałęzione korzenie źle znosi przesadzanie.

Roślina stosowana jest na żywopłoty. Karaganę można rozmnażać z nasion wysiewanych zaraz po zbiorze lub wiosną po ich uprzednim namoczeniu w ciepłej wodzie.

Karagana syberyjska. Fot. Aneta Sulborska

Kolkwicja chińska – Kolkwitzia amabilis Graebn.

Rodzina: Caprifoliaceae – przewiertniowate

Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	przepuszczalna, piaszczysto-gliniasta
Termin kwitnienia:	k. V – VI
Długość kwitnienia:	~3 tyg.
Rozmnażanie:	sadzonki zielne i półzdrewniałe, siew nasion
Ilość cukrów	4,4 mg/ 10 kwiatów
Wydajność pyłkowa:	brak danych
Kolor obnóży:	kremowobiały

Kolkwicja chińska
Kolkwitzia amabilis Graebn.
[DE] Die Kolkwitzie
[EN] beauty bush

Jest krzewem o łukowato przewieszających się pędach dorastającym do 2-3 m wysokości. Wytwarza jajowate, obustronnie owłosione liście o długości do 7 cm, które wyrastają po dwa naprzeciw siebie. Kwitnienie trwa od V do połowy VI i jest bardzo obfite – pędy wręcz oblepione są kwiatami.

Jasnoróżowe, dzwonkowate kwiaty o długość do 1,5 cm najczęściej zebrane są po 2 na wspólnej szypułce i tworzą szczytowe baldachogrona. Pojedynczy kwiat żyje 4-5 dni. Owocem jest niełupka.

W mroźne i suche zimy rośliny mogą przemarzać, ale przycięte wiosną bujnie odrastają. Kolkwicję rozmnaża się przez sadzonki zielne lub półzdrewniałe pobierane późną wiosną lub wczesnym latem. Ich ukorzenianie trwa około 4-6 tygodni w mieszance torfu z piaskiem.

Po 3 latach uzyskuje się kwitnące egzemplarze. Rośliny można także rozmnażać z nasion zebranych na przełomie IX i X, i wysiewanych wczesną wiosną do przepuszczalnego podłoża.

Kolkwicja chińska. Fot. Aneta Sulborska

Krzewuszka cudowna – Weigela florida (Bunge) A. DC.

Rodzina: Caprifoliaceae – przewiertniowate

Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	żyzna, świeża
Termin kwitnienia:	V-VI
Długość kwitnienia:	~6 tyg.
Rozmnażanie:	sadzonki półzdrewniałe, odkłady
Wydajność miodowa:	17 g/krzew
Wydajność pyłkowa:	11 g/krzew
Kolor obnóży:	biały

Krzewuszka cudowna
Weigela florida (Bunge) A. DC.
[DE] Die Liebliche Weigelie

[EN] Weigela florida

Charakteryzuje się łukowato przewieszającymi się pędami dorastającymi do 3 m wysokości. Kwitnie w V-VI, a także często powtarza kwitnienie pod koniec lata. Kwiaty o lejkowatej, różowej, purpurowej lub białej koronie, żyją średnio 6-8 dni.

Na wewnętrznej powierzchni dolnego płatka widoczna jest pomarańczowa plamka sygnalizująca miejsce występowania nektaru, która podczas życia kwiatu zmienia barwę na czerwonokarminową.

Powinny mieć dwa węzły oraz skrócone liście. Tak przygotowane pędy zanurza się w ukorzeniaczu, a następnie umieszcza w mieszance torfu z piaskiem (2:1). Warto je potem osłonić folią. Wiosną lub wczesnym latem można także zrobić odkłady.

W tym celu jednoroczne lub dwuletnie pędy przygina się do ziemi i umieszcza w wykopanym rowku, a następnie przysypuje ziemią i regularnie podlewa, by utrzymać wilgotne podłoże.

Krzewuszka cudowna. Fot. Aneta Sulborska

Perukowiec podolski – Cotinus coggygria Scop.

Rodzina: Anacardiaceae – nanerczowate

Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	ciepła, gliniasta, zasobna w wapń
Termin kwitnienia:	V-VI
Długość kwitnienia:	~2 tyg.
Rozmnażanie:	sadzonki półzdrewniałe, odkłady
Wydajność miodowa:	35-40 kg/ha
Wydajność pyłkowa:	2-3 mg/ 10 kwiatów
Kolor obnóży:	pomarańczowożółty

Perukowiec podolski
Cotinus coggygria Scop.
[DE] Der Perückenstrauch
[EN] European smoketree

Jest krzewem lub niewielkim drzewem osiągającym 1,5-3 m wysokości. Jego pędy zawierają sok mleczny o ostrym zapachu, zaś kwiaty, owoce i liście wydzielają przyjemny, cytrynowy aromat. Roślina wytwarza szerokoeliptyczne, zielone lub purpurowe liście o długości 3-8 cm.

Są one klinowate u podstawy, zaś na wierzchołkach zaokrąglone. Drobne (3 mm średnicy), żółtawe kwiaty zebrane w wiechowate kwiatostany pojawiają się w V-VI. Po przekwitnięciu część kwiatów nie przekształca się w owoc, a ich szypułki silnie się wydłużają i pokrywają licznymi włoskami.

Krzewy można rozmnażać przez sadzonki półzdrewniałe o długości 10-15 cm sporządzane późnym latem. Ukorzenia się je pod osłonami w podłożu składającym się z torfu i gruboziarnistego piasku w stosunku 1:1, a wiosną przesadza do doniczek. Roślinę można również rozmnażać za pomocą odkładów płaskich.

Pędy po przygięciu układa się w płytkich rowkach, mocuje do ziemi za pomocą drutu i przysypuje cienką warstwą ziemi. Przez cały sezon należy utrzymać ziemię w stanie wilgotnym i jeśli to możliwe, ocienić sadzonki.

Perukowiec podolski. Fot. Aneta Sulborska

W miarę wzrastania młodych pędów przysypuje się ich dolną część ziemią, tak by powyżej ziemi wystawała co najmniej ⅓ część pędu. Po ukorzenieniu pędów należy je odciąć od rośliny matecznej i wysadzić do doniczek lub bezpośrednio na miejsce stałe.

Ognik szkarłatny – Pyracantha coccinea M. Roem.

Rodzina: Rosaceae: różowate

Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	gliniasta, umiarkowanie wilgotna
Termin kwitnienia:	V-VI
Długość kwitnienia:	~2 tyg.
Rozmnażanie:	sadzonki zielne, półzdrewniałe, zdrewniałe
Wydajność miodowa:	brak danych
Wydajność pyłkowa:	brak danych
Kolor obnóży:	zielonkawy

Ognik szkarłatny
Pyracantha coccinea M. Roem.`
[DE] Der Mittelmeer-Feuerdorn
[EN] scarlet firethorn

Wytwarza wzniesione (do 2-5 m wysokości), sztywne pędy pokryte cierniami. Łacińska nazwa rodzajowa rośliny wywodzi się od greckich słów: pyr  = ogień i ákantha = cierń, kolec, nawiązujących do koloru cierni.

Podczas surowych zim mogą przemarzać, dlatego też zaleca się sadzenie ich w ciepłych, zacisznych miejscach. W razie przemarznięcia wiosną należy przyciąć pędy, które dość wolno będą odrastały. Przed zimą zaleca się obfite podlanie roślin.

Ognik szkarłatny.

Najlepszym sposobem rozmnażania ognika jest pobieranie sadzonek: zielnych w VIII, półzdrewniałych z piętką oraz zdrewniałych na jesieni. Sadzonki zielne i półzdrewniałe należy ukorzeniać pod osłonami w mieszance torfu z piaskiem (1:1), a wiosną następnego roku wysadzać na miejsce stałe.

Sadzonki zdrewniałe po pobraniu powinny być zadołowane lub przechowane w chłodnym pomieszczeniu a wiosną wysadzone.

Pęcherznica kalinolistna (= tawułowiec) – Physocarpus opulifolius (L.) Maxim.

Rodzina: Rosaceae – różowate

Stanowisko:	słoneczne, półcieniste
Gleba:	lekka, piaszczysta, przepuszczalna
Termin kwitnienia:	V-VI
Długość kwitnienia:	~2 tyg.
Rozmnażanie:	sadzonki zielne i zdrewniałe, siew nasion
Wydajność miodowa:	65 kg/ha
Wydajność pyłkowa:	brak danych
Kolor obnóży:	brudnożółtozielony

Pęcherznica kalinolistna, tawułowiec
Physocarpus opulifolius (L.) Maxim.
[DE] Die Schneeballblättrige Blasenspiere
[EN] Common ninebark

Jest gęstym, szeroko rozrośniętym krzewem (2-3 m wysokości, 5 m ø) z łukowato przewieszającymi się pędami oraz łuszczącą się podłużnymi płatami korą. Szerokojajowate, 3-5-klapowe liście, przypominające liście porzeczki lub kaliny (do czego nawiązuje nazwa „kalinolistna”), osiągają długość do 7 cm.

Niektóre odmiany pęcherznicy cechują się bardzo dekoracyjnymi, bordowo zabarwionymi liśćmi. Białe lub różowawe kwiaty (ø do 1 cm) zebrane są w wypukłe baldachy na końcach krótkich, bocznych pędów. Kwitnienie trwa od V do VI.

Tolerują warunki miejskie oraz wiatr. Wiosną nie należy przycinać roślin, gdyż „płaczą”. Pęcherznica łatwo się rozmnaża przez sadzonki zdrewniałe pobierane w XII i wysadzane wiosną możliwie wcześnie, zanim pąki będą nabrzmiałe. Można też wykorzystywać sadzonki zielne oraz wysiewać nasiona.

Złotokap pospolity – Laburnum anagyroides Medik.

Rodzina: Fabaceae – bobowate

Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	świeża, żyzna, niezbyt sucha, bogata w wapń
Termin kwitnienia:	V-VI
Długość kwitnienia:	~2 tyg.
Rozmnażanie:	siew nasion, sadzonki zielne i zdrewniałe
Wydajność miodowa:	brak produkcji nektaru
Wydajność pyłkowa:	12-48 g/roślinę
Kolor obnóży:	żółtopomarańczowy

Złotokap pospolity
Laburnum anagyroides Medik.
[DE] Der Gemeine Goldregen
[EN] common laburnum, golden chain, golden rain

Jest wysokim krzewem lub niewielkim drzewem (7-13 m), który początkowo rośnie w górę, a po kilku latach zaczyna bardziej rozrastać się w szerz niż wzwyż. Bardzo twarde, żółte, wewnątrz ciemne drewno złotokapu, które łatwo przyjmuje politurę, jest cenione przez lutników, tokarzy i stolarzy, a dawniej także przez kuszników.

Złotokap wytwarza owłosione pędy oraz trójlistkowe liście, a w V-VI złocistożółte, zwisające kwiatostany długości 20-40 cm. Podczas kwitnienia rośliny wyglądają, jakby spływało z nich złoto, do czego nawiązuje polska nazwa rodzajowa „złotokap”.

Podczas mroźnych zim może przemarzać. Zimą korę często obgryzają króliki i zające. Roślinę można rozmnażać z nasion zebranych jesienią i wysiewanych (po uprzednim namoczeniu) w V pod osłony lub bezpośrednio do gruntu.

Złotokap pospolity. Fot. Aneta Sulborska

Innym sposobem rozmnażania jest ukorzenianie sadzonek zdrewniałych (pobranych wiosną i wysadzanych pod osłonami lub do gruntu) lub zielnych (pozyskiwanych wczesnym latem). Sadzonki zielne sadzi się do skrzynek wypełnionych mieszanką torfu z piaskiem, ustawionych w zacienionym miejscu. Wiosną, ukorzenione rośliny można wysadzić na miejsce stałe.

Wiciokrzew pospolity (= suchodrzew pospolity, wiciokrzew suchodrzew) – Lonicera xylosteum L.

Rodzina: Caprifoliaceae – przewiertniowate

Występowanie:	lasy, zarośla
Stanowisko:	słoneczne, półcieniste
Gleba:	mało wymagająca, zawierająca wapń
Termin kwitnienia:	V-VI
Długość kwitnienia:	~2 tyg.
Rozmnażanie:	sadzonki zdrewniałe, siew nasion
Wydajność miodowa:	120-140 kg/ha
Wydajność pyłkowa:	~2,5 kg/ha
Kolor obnóży:	żółty

Wiciokrzew pospolity, suchodrzew pospolity, wiciokrzew suchodrzew
Lonicera xylosteum L.
[DE] Die Rote Heckenkirsche, Gewöhnliche Heckenkirsche
[EN] fly honeysuckle, European fly honeysuckle, dwarf honeysuckle

Krzew dorasta do 2 m wysokości. Występuje w lasach i zaroślach, jest także sadzony w celach ozdobnych w parkach oraz na osiedlach. Wytwarza silnie rozgałęzione, wewnątrz puste pędy, które w młodości są owłosione, a później nagie.

Liście cechują się jajowatym lub szerokoeliptycznym kształtem, są orzęsione i obustronnie miękko owłosione, wyrastają naprzeciwlegle (po dwa z węzła). Roślina kwitnie w V-VI.

Wiciokrzew odznacza się niewielkimi wymaganiami klimatyczno-glebowymi. Może rosnąć nawet na suchych podłożach, najlepiej wapiennych. Wymaga stanowiska słonecznego lub półcienistego (choć w półcieniu kwitnienie będzie mniej obfite).

Wiciokrzew pospolity. Fot. Aneta Sulborska

Krzew jest odporny na suszę. Najłatwiej rozmnożyć go przez sadzonki zdrewniałe cięte zimą (XII), dołowane i wysadzane wiosną lub sadzonki zielne przygotowywane pod osłonami. Inną, choć bardziej długotrwałą metodą jest wysiew nasion.

Wiciokrzew tatarski (= suchodrzew tatarski) – Lonicera tatarica L.

Rodzina: Caprifoliaceae – przewiertniowate

Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	każda uprawna
Termin kwitnienia:	V-VI
Długość kwitnienia:	2-3 tyg.
Rozmnażanie:	sadzonki zdrewniałe, sadzonki zielne, siew nasion
Wydajność miodowa:	50-85 kg/ha
Wydajność pyłkowa:	50-55 kg/ha
Kolor obnóży:	żółty

Wiciokrzew tatarski, suchodrzew tatarski
Lonicera tatarica L.
[DE] Die Tataren-Heckenkirsche
[EN] Tatarian honeysuckle

Rozrasta się szeroko i gęsto, silnie rośnie, osiągając do 4 m wysokości. Jego liście są eliptyczne lub jajowate o długości 4-7 cm, z wierzchu ciemnozielone, spodem sinozielone. Jasnoróżowe lub białe kwiaty do 2 cm długości wyrastają na szypułce dłuższej od ogonka liściowego.

Gatunek jest bardzo wytrzymały na mróz i suszę. Rośnie na każdej uprawnej glebie z wyjątkiem bardzo suchej. Najlepsze warunki do wzrostu i obfitego kwitnienia znajduje na stanowiskach słonecznych. Można go rozmnażać przez sadzonki zdrewniałe pobierane zimą i wysadzane wiosną, sadzonki zielne lub przez wysiew nasion.

Wiciokrzew Maacka (= suchodrzew Maacka) – Lonicera maackii (Rupr.) Maxim.

Rodzina: Caprifoliaceae – przewiertniowate

Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	niemal każda uprawna
Termin kwitnienia:	V/VI
Długość kwitnienia:	~2 tyg.
Rozmnażanie:	sadzonki zdrewniałe, sadzonki zielne, siew nasion
Wydajność miodowa:	80 – 100 kg/ha
Wydajność pyłkowa:	50-55 kg/ha
Kolor obnóży:	żółtokremowy

Wiciokrzew Maacka, suchodrzew Maacka
Lonicera maackii (Rupr.) Maxim.
[DE] Maacks Heckenkirsche
[EN] Amur honeysuckle

Jest silnie rosnącym, szerokim krzewem o wyprostowanych pędach, osiągającym do 4 m wysokości. Młode pędy pokryte są włoskami, starsze nagie. Liście mają jajowatoeliptyczny kształt i zaostrzony wierzchołek. Górna strona liści jest ciemnozielona, dolna jaśniejsza, zazwyczaj owłosiona wzdłuż nerwów.

Wydajność pyłkowa wynosi 50-55 kg/ha. Jeden kwiat wydziela 1,6 mg nektaru zawierającego 50-60% cukrów. Masa cukrów dostarczana przez jeden kwiat wynosi 0,7-2 mg. Nektar zawiera podobną ilość sacharozy oraz glukozy i fruktozy. Wydajność miodową z 1 ha oszacowano na 80-100 kg.

Wiciokrzew Maacka. Fot. Aneta Sulborska

Roślina ma niewielkie wymagania glebowe. Najlepiej rośnie i najobficiej kwitnie na stanowiskach słonecznych. Jest bardzo wytrzymała na mróz i suszę. Można ją rozmnażać przez sadzonki zdrewniałe pobierane w XII i wysadzane wiosną, sadzonki zielne przygotowywane pod osłonami, a także przez nasiona wysiewane po zbiorze na rozsadniku lub pod osłonami.

Berberys zwyczajny (= kwaśnica pospolita) – Berberis vulgaris L.

Rodzina: Berberidaceae – berberysowate

Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	lekka, przepuszczalna, bogata w składniki pokarmowe
Termin kwitnienia:	V
Długość kwitnienia:	~2 tyg.
Rozmnażanie:	siew nasion, sadzonki zielne
Wydajność miodowa:	30-35 kg/ha
Wydajność pyłkowa:	8,4 mg / 10 kwiatów
Kolor obnóży:	jaskrawożółty

Berberys zwyczajny, kwaśnica pospolita
Berberis vulgaris L.
[DE] Die Gewöhnliche Berberitze
[EN] Common barberry

Jest rozłożystym krzewem dorastającym do 2-3 m wysokości. Jego giętkie pędy pokryte są trójdzielnymi cierniami oraz jajowatymi lub eliptycznymi liśćmi o ostro piłkowanym brzegu, osiągającymi 2-7 cm długości.

Wierzchołek liścia jest zaokrąglony, zaś na jego dolnej stronie wyraźnie widać siatkę nerwów. W V pojawiają się żółte kwiaty zebrane w grona o długości do 5-7 cm. Kwiaty cechują się ostrym zapachem, przez niektórych określanym jako nieprzyjemny.

Berberys zwyczajny. Fot. Aneta Sulborska

Berberys zwyczajny zaliczany jest do dobrych pożytków. Pszczoły chętnie oblatują jego kwiaty, zbierając nektar i pyłek. Nektarowanie ma jednak miejsce tylko przy ciepłej i wilgotnej pogodzie, natomiast podczas suchych dni słodka wydzielina szybko wysycha.

Nie znosi gleb ciężkich, bagiennych i o odczynie bardzo kwaśnym. Zalecana rozstawa to 2 × 3 m. Krzew nie wymaga cięcia. Roślinę można rozmnażać z nasion wysiewanych zaraz po zbiorze lub w III-IV po uprzedniej stratyfikacji w wilgotnym piasku w temp. 3-5ºC przez okres zimy.

Berberys zwyczajny. Fot. Aneta Sulborska

Jesienią, najładniejsze i najsilniejsze siewki, po zrzuceniu przez nie liści można wysadzać na miejsce stałe. Innym sposobem rozmnażania jest pobieranie sadzonek zielnych.

Berberys Thunberga – Berberis thunbergii L.

Rodzina: Berberidaceae – berberysowate

Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	lekko kwaśna, luźna, próchniczna lekko wilgotna
Termin kwitnienia:	V-VI
Długość kwitnienia:	~2 tyg.
Rozmnażanie:	siew nasion
Wydajność miodowa:	30-40 kg/ha
Wydajność pyłkowa:	7,2 mg/10 kwiatów
Kolor obnóży:	żółty

Berberys Thunberga
Berberis thunbergii L.
[DE] Die Thunberg-Berberitze
[EN] Japanese barberry, Thunberg’s barberry

Ma szeroki, regularny i kulisty pokrój. Dorasta do 1-1,5 m wysokości. Na jego łukowato wygiętych, purpurowobrązowych pędach wyrastają pojedyncze ciernie oraz małe (1-3 cm długości), łopatkowate lub odwrotnie jajowate liście o gładkim brzegu.

Roślina może być sadzona w pobliżu upraw polowych, gdyż jest odporna na rdzę źdźbłową. Rozmnaża się z nasion wysiewanych jesienią wprost do gruntu.

Irga błyszcząca – Cotoneaster lucidus Schltdl.

Rodzina: Rosaceae – różowate

Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	zwięzła, niezbyt sucha
Termin kwitnienia:	V-VI
Długość kwitnienia:	~3 tyg.
Rozmnażanie:	siew nasion, sadzonki zielne
Wydajność miodowa:	200-350 kg/ha
Wydajność pyłkowa:	10-15 kg/ha
Kolor obnóży:	żółtokremowe

Irga błyszcząca
Cotoneaster lucidus Schltdl.
[DE] Die Glänzende Zwergmispel
[EN] shiny cotoneaster, hedge cotoneaster

Jest wyprostowanym, gęstym i silnie rosnącym krzewem osiągającym 2-3 m wysokości. Często uprawia się go na żywopłoty. Jajowate liście rośliny o długości 2-7 cm mają ostro zakończony wierzchołek oraz błyszczącą, ciemnozieloną górną powierzchnię blaszki.

Wiosną liście bardzo wcześnie się rozwijają, jesienią zaś ładnie się przebarwiają. Niewielkie, białe kwiaty z różowymi plamkami na koronie pojawiają się w V-VI. Kwiaty zawierają wiele pręcików i jeden słupek, z którego po przekwitnięciu powstaje jabłkowaty, czarny owoc.

Irga błyszcząca. Fot. Aneta Sulborska

Kwiaty są bardzo chętnie oblatywane przez pszczoły praktycznie przez cały dzień. W sprzyjających warunkach pogodowych wydzielanie nektaru jest bardzo obfite, o czym można się przekonać, potrącając gałązkę – wówczas nektar wykapuje z kwiatów.

Starszych krzewów nie należy przesadzać, gdyż źle znoszą ten zabieg. Jeśli się sadzi młode rośliny, najlepiej, aby miały bryłę korzeniową. Można też rozmnażać rośliny z sadzonek zielnych sporządzanych w VI.

Irga czarna – Cotoneaster melanocarpus Fisch. ex A. Blytt

Rodzina: Rosaceae – różowate

Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	piaszczysto-gliniaste
Termin kwitnienia:	V-VI
Długość kwitnienia:	~3 tyg.
Rozmnażanie:	siew nasion
Wydajność miodowa:	do 350 kg/ha
Wydajność pyłkowa:	brak danych
Kolor obnóży:	żółtokremowe

Irga czarna
Cotoneaster melanocarpus
[DE] Schwarzfrüchtige Zwergmispel, Schwarze Zwergmispel
[EN] black-fruited cotoneaster, black cotoneaster

Jest szeroko rozgałęzionym krzewem ze wzniesionymi do góry pędami, osiągającym 2,5 m wysokości. Występuje w stanie naturalnym, jest też uprawiana jako roślina żywopłotowa. Młode gałązki są owłosione, starsze błyszczące o brązowoczerwonej barwie.

Krzew cechuje się dużą mrozoodpornością. Lubi słoneczne stanowiska oraz piaszczysto-gliniaste gleby. Rozmnaża się przez wysiew nasion.

Irga rozkrzewiona (= irga chińska) – Cotoneaster divaricatus Rehder et E.H. Wilson

Rodzina: Rosaceae – różowate

Stanowisko:	słoneczne, półcieniste
Gleba:	lekka, przepuszczalna
Termin kwitnienia:	VI
Długość kwitnienia:	~2 tyg.
Rozmnażanie:	siew nasion
Wydajność miodowa:	100-200 kg/ha
Wydajność pyłkowa:	5-7 kg/ha
Kolor obnóży:	żółtokremowe

Irga rozkrzewiona, irga chińska
Cotoneaster divaricatus Rehder et E.H. Wilson
[DE] Die Sparrige Zwergmispel
[EN] spreading cotoneaster

Wykształca szeroko rozkładające się pędy, dorasta do 1,5-2 m wysokości. Eliptyczne liście o długości do 2 cm, z wierzchu są ciemnozielone i błyszczące, dołem jaśniejsze. Jesienią przebarwiają się na szkarłatnoczerwono.

Gatunek nie jest w pełni odporny na mróz. Dobrze rośnie praktycznie na każdej glebie ogrodowej, lecz najbardziej lubi podłoża lekkie i przepuszczalne. Jest tolerancyjny, jeśli chodzi o odczyn gleby. Preferuje stanowiska słoneczne, toleruje również półcień - ale wówczas mniej intensywnie kwitnie i nektaruje.

Moszenki południowe (= kolutea południowa, moszeniec południowy, truszczelina południowa, truszczelina drzewiasta) – Colutea arborescens L.

Rodzina: Fabaceae – bobowate

Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	piaszczysta, lekka, sucha
Termin kwitnienia:	V-VII
Długość kwitnienia:	5-6 tyg.
Rozmnażanie:	siew nasion
Wydajność miodowa:	50-100 kg/ha
Wydajność pyłkowa:	15-20 kg/ha
Kolor obnóży:	żółtawy

Moszenki południowe, kolutea południowa, moszeniec południowy, truszczelina południowa, truszczelina drzewiasta
Colutea arborescens L.
[DE] Der Gelbe Blasenstrauch
[EN] bladder-senna

Może dorastać do 5 m wysokości. Wykształca omszone za młodu łodygi, które później okryte są szarym, łuszczącym się korkiem oraz nieparzystopierzasto złożone liście składające się z 7-13 odwrotnie jajowatych lub eliptycznych listków.

Moszeniec najlepiej rośnie na glebach piaszczystych, lekkich i suchych. Nieodpowiednie dla niego są podłoża kwaśne i wilgotne. Preferuje stanowiska słoneczne. Podczas chłodniejszych zim może przemarzać. Dzięki głęboko sięgającemu systemowi korzeniowemu jest odporny na suszę.

Moszenki południowe. Fot. Aneta Sulborska

Młode pędy są często ogryzane przez sarny, zające i króliki. Roślinę rozmnaża się z nasion wysiewanych w V wprost do gruntu. Przed siewem zaleca się moczenie nasion przez kilka godzin, a jeśli są przesuszone – zalanie ich wodą o temp. 60°C. Wiosną kolejnego roku młode rośliny wysadza się na miejsce stałe lub do szkółki.

Żylistek różowy – Deutzia × rosea (Lemoine) Rehder

Rodzina: Hydrangeaceae – hortensjowate

Stanowisko:	słoneczne, półcieniste
Gleba:	średnio zwięzła, próchniczna, przewiewna, dostatecznie wilgotna
Termin kwitnienia:	V-VI
Długość kwitnienia:	~2-3 tyg.
Rozmnażanie:	sadzonki zielne
Ilość cukrów	> 3 mg/10 kwiatów
Wydajność pyłkowa:	brak danych
Kolor obnóży:	żółty

Żylistek różowy
Deutzia × rosea (Lemoine) Rehder
[DE] deutzia

[EN] Deutzia × rosea

Jest mieszańcem żylistka wysmukłego i zaróżowionego, wyhodowanym w 1898 r. Ten gęsty, szeroko rozrośnięty krzew o regularnym pokroju i łukowato przewieszających się pędach, dorasta do 1 m wysokości. Gałązki okryte są ciemnobrązowym, silnie łuszczącym się korkiem.

Żylistek różowy najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych i półcienistych. Preferuje gleby średnio zwięzłe, próchniczne, przewiewne i dostatecznie wilgotne.

Żylistek różowy.

Źle reaguje na suszę, na mróz jest dosyć wytrzymały, niemniej podczas surowych zim może przemarzać. Najlepszym sposobem rozmnażania jest pobieranie sadzonek zielnych.

Żylistek różowy.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"