Pożytki wczesnoletnie
- rośliny kwitnące w V-VI

ROŚLINY JEDNOROCZNE DZIKO ROSNĄCE

Gorczyca polna (= ognicha) – Sinapis arvensis L.

Rodzina: Brassicaceae – kapustowate

Występowanie:	pola uprawne, siedliska ruderalne
Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	żyzna
Termin kwitnienia:	V-VII
Długość kwitnienia:	3-4 tyg.
Rozmnażanie:	siew nasion
Wydajność miodowa:	70-100 kg/ha
Wydajność pyłkowa:	35-100 kg/ha
Kolor obnóży:	szarożółty

Gorczyca polna, ognicha
Sinapis arvensis L.
[DE] Der Acker-Senf, falscher Hederich, Ackerkohl
[EN] charlock mustard, field mustard, wild mustard

Jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych chwastów segetalnych (rosnących na polach) na całym świecie. Najczęściej występuje w uprawach roślin okopowych i zbożowych, a także w miejscach ruderalnych.

Cechuje się bardzo szybkim tempem wzrostu oraz wytwarza długi, wrzecionowaty korzeń. Łodyga ognichy jest wzniesiona, owłosiona do kwiatostanu, wyżej naga, dorastająca do 60 cm wysokości.

Gorczyca polna. Fot. Aneta Sulborska

W dolnej części łodygi, osadzone są lirowate liście na ogonkach, w górnej – siedzące, podługowate, brzegiem ząbkowane. Złocistożółte kwiaty zebrane są w groniasty kwiatostan.

Wydajność pyłkowa wynosi około 35 kg/ha a niektórzy twierdzą, że nawet 100 kg z 1 ha.

Ognicha preferuje żyzne, zasobne w węglan wapnia gleby oraz ciepłe, słoneczne stanowiska. Rozmnaża się z nasion. Siewki są wrażliwe na niskie temperatury i dlatego rośliny występują głównie w uprawach jarych.

Mak polny – Papaver rhoeas L.

Rodzina: Papaveraceae – makowate

Stanowisko:	ugory, miejsca ruderalne, miedze, pola uprawne
Gleba:	cięższa, żyzna, zasobna w azot
Termin kwitnienia:	V-VIII
Długość kwitnienia:	~2 tyg.
Rozmnażanie:	siew nasion
Wydajność miodowa:	brak produkcji nektaru
Wydajność pyłkowa:	22 mg/kwiat
Kolor obnóży:	zielonkawoszary

Mak polny
Papaver rhoeas L.
[DE] Der Klatschmohn
[EN] common poppy

Jest gatunkiem jednorocznym lub dwuletnim. Najczęściej zachwaszcza uprawy roślin użytkowych, występuje także na miedzach, ugorach i w miejscach ruderalnych. Wykształca prostą lub słabo rozgałęzioną, sinawozieloną łodygę pokrytą odstającymi włoskami.

Łodyga osiąga 20-70 cm wysokości i zawiera biały, trujący sok mleczny. Być może od niego wywodzi się łacińska nazwa papaver, którą tłumaczy się jako zgubny sok lub puchnąć. Liście wyrastające w dolnej części łodygi mają krótkie ogonki, liście łodygowe są ich pozbawione.

Płatkami barwiono wino i herbatę, a pąki kwiatowe spożywano. W Egipcie kwiatami przystrajano grobowce, być może dlatego, iż są symbolem zmartwychwstania. Nasiona o orzechowym smaku można wykorzystać do wypieku ciast (makowce) oraz tłoczyć z nich olej. Liście służą do sporządzania sałatek i zup, mogą być także dodatkiem do pizzy lub pierogów.

Kwiaty maku są chętnie odwiedzane przez pszczoły, mimo że dostarczają tylko pyłku. Owady korzystają z niego w godzinach rannych od 5:30 do 10:00. Jeden kwiat produkuje około 22 mg pyłku zawierającego 49% białka i 2% tłuszczy.

Roślina preferuje gleby cięższe i żyzne, zasobne w azot. Wymaga suchych i słonecznych stanowisk. Rozmnaża się z nasion, które kiełkują nawet w niskiej temperaturze.

Mak polny. Fot. Aneta Sulborska

Rzodkiew świrzepa (= łopucha) – Raphanus raphanistrum L.

Rodzina: Brassicaceae – kapustowate

Występowanie:	pola uprawne, nieużytki, przydroża, ugory, miejsca ruderalne
Stanowisko:	słoneczne
Gleba:	piaszczyste, gliniaste, o odczynie lekko kwaśnym lub obojętnym
Termin kwitnienia:	V-VII (IX)
Długość kwitnienia:	3-4 tyg.
Rozmnażanie:	siew nasion
Wydajność miodowa:	50 kg/ha
Wydajność pyłkowa:	40-90 kg/ha
Kolor obnóży:	żółty

Rzodkiew świrzepa, łopucha
Raphanus raphanistrum L.
[DE] Der Acker-Rettich
[EN] wild radish, white charlock, jointed charlock

Jest pospolitym chwastem ruderalnym i segetalnym (polnym), zwłaszcza w uprawach zbożowych i okopowych, rozpowszechnionym w całej Europie, Ameryce Północnej i na Syberii. Masowe wystąpienie łopuchy obserwuje się na glebach lekko kwaśnych i obojętnych.

Pszczoły zbierają z kwiatów rzodkwi świrzepy nektar i pyłek, z którego formują na ogół duże, żółte obnóża. Wydajność pyłkowa waha się od 40 do 90 kg/ha. Jeden kwiat produkuje 1,8-2,3 mg nektaru o średniej zawartości cukrów 50%. Wydajność miodowa wynosi około 50 kg/ha.

Rzodkiew świrzepa. Fot. Aneta Sulborska

Miód z łopuchy cechuje się łagodnym smakiem i złocistożółtym kolorem oraz szybko krystalizuje.

Rośliny preferują słoneczne stanowiska oraz piaszczyste lub gliniaste podłoża. Rozmnażają się z siewu. Bezpośrednio po dojrzeniu nasiona kiełkują słabo i dopiero dłuższe leżenie w glebie (powodujące uszkadzanie łupiny nasiennej) zapewnia im dobre wschody.

Rzodkiew świrzepa. Fot. Aneta Sulborska

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"