Analiza warunków ubiegania się o refundację poniesionych kosztów w ramach Wsparcia Rynku Produktów Pszczelich w 2014 roku

Agencja Rynku Rolnego we wrześniu bieżącego roku przedstawiła nowe warunki udziału podmiotów uprawnionych oraz pszczelarzy w projektach, które są finansowane ze środków unijnych oraz krajowych. W poszczególnych działaniach pojawiły się istotne zmiany, z którymi pszczelarze powinni zostać zapoznani. Poniżej przedstawiona jest analiza zmian, jakie przyniosła nowa perspektywa finansowania w Unii Europejskiej. Nowe warunki obaliły kilka „życzeń” i „marzeń” pszczelarzy dotyczących pomocy dla pszczelarstwa w Polsce.

fot.© Roman Dudzik

Ogólne zmiany

Zmiany, jakie zostały wprowadzone przez Agencję Rynku Rolnego były wynikiem konsultacji pomiędzy tym podmiotem a czterema organizacjami pszczelarskimi. Były to: Polski Związek Pszczelarski, Stowarzyszenie Pszczelarzy Zawodowych, Stowarzyszenie Pszczelarzy Polskich „Polanka” oraz Śląski Związek Pszczelarzy w Katowicach.

Warunki ubiegania się o refundację ponoszonych kosztów przez organizacje oraz pszczelarzy zostały w zasadzie określone na następny rok, gdyż w tytule załącznika do Zarządzenia nr 97/2013/Z Prezesa ARR z dnia 17 września 2013 widnieje jedynie zaznaczona perspektywa 2013/2014.

Czyżby ARR pozostawiła sobie możliwość zmian w następnym roku przed ogłoszeniem terminu składania projektów? To się okaże. Warto zastanowić się jednak nad możliwościami wsparcia dla pszczelarzy w najbliższym czasie.

W warunkach pojawiło się wiele nowych zapisów – głównie porządkujących oraz utrudniających nadużycia. W związku z częstymi praktykami niektórych organizacji pszczelarskich i wymuszaniem odpłatności za udział w projektach ARR zabezpieczyła interesy pojedynczych pszczelarzy w postaci zapisu wyraźnie zakazującego pobieranie jakichkolwiek opłat za udział lub pomniejszanie wysokości refundacji na pokrycie kosztów przez organizację pszczelarską.

W całych nowych warunkach brak jest sprecyzowania, jak to było we wcześniejszym, na jaki moment jest liczona wielkość pasieki dla odbiorców pomocy. Jedynie przy producentach odkładów jest zaznaczona data 30 września. W drukach projektów nadal pozostaje określanie wielkości pasiek na ten dzień. Taki brak precyzji może wprowadzić niepotrzebne zamieszanie w realizacji projektów. Być może jest to tylko przeoczenie nie warte większej uwagi.

Pozostały do omówienia jeszcze zmiany w poszczególnych projektach – w szczególności tych, które bezpośrednio dotyczą pszczelarzy.

Zakup leków przeciw warrozie

Projekt zakupu leków do walki z roztoczami Varroa destructor został zmieniony w kilku punktach. Celem działania jest redukcja występowania tych roztoczy na terenie Polski. Pierwszą zasadniczą zmianą jest zmniejszenie refundacji poniesionych kosztów netto z dotychczasowych 100% do 80%.

Udział pszczelarzy w tym projekcie może się w związku z tym zmniejszyć – zarówno całkowitym wycofaniem się z zakupu leków, jak również nabyciem ich mniejszych ilości, a to może w dłuższej perspektywie czasu mieć tragiczne skutki w zdrowotności pszczół. Z drugiej strony pszczelarze nie będą brać leków ponad swoje właściwe potrzeby – zmniejszając tym samym popyt na lekarstwa. Producenci będą musieli ograniczyć produkcję leków, gdyż przy krótkim okresie ich trwałości nie będą mogli ich zmagazynować na następny sezon i zniwelować wahnięcie popytu.

Zakup pszczół

Zasady zakupu pszczół w mechanizmie zostały mocno zmienione w porównaniu do wcześniej obowiązujących. Maksymalny poziom refundacji jednak pozostał na takim samym poziomie dla pszczelarzy, którzy kupią matki czy odkłady w następnym roku kalendarzowym.

Co dokładnie przynoszą pszczelarzom nowe zasady korzystania z pomocy w ramach tego projektu? Jak zareaguje rynek oraz producenci matek i odkładów? Stawianie prognozy jest dość trudne, ale zastanowić się warto nad tym, co już wiadomo, a wnioski mogą nasunąć się same i każdemu czytelnikowi inne.

Istotną zmianą jest możliwość nabycia odkładów w ilości jedynie 20% stanu pasieki, co drastycznie ograniczy popyt na odkłady tzw. refundowane. Tym samym powinien się lekko podnieść popyt na odkłady poza refundacją oraz matki (zarówno w ramach wsparcia, jak i poza nim). Dlaczego tak może się stać? Po pierwsze matki pszczele w mechanizmie WRPP będzie można nabywać do ilości równej 50% stanu pasieki.

Można też zakupić matki i odkłady, gdy razem nie przekroczą ilości 50% posiadanych rodzin, przy wspomnianym wcześniej zastrzeżeniu ilości odkładów. Pszczelarze chcący się rozwijać zostają tym samym zmuszeni do zakupu w miejsce odkładów matek i tworzenia sztucznych rojów we własnym zakresie zmieniając tym samym dotychczasowy sposób gospodarowania przy pszczołach.

Mogą oni jednak nie rezygnować z zakupu odkładów i dokupić odpowiednią ich ilość poza projektem, ale wtedy będą skazani podnieść koszty swojej działalności, bo nikt nie zwróci im części poniesionych nakładów.

Pszczelarz pragnący się rozwijać w takim tempie nie będzie w stanie tego uczynić – szczególnie, że często młodzi opierają się mocno na wsparciu z ARR przy jednoczesnym braku własnych środków na rozbudowę pasiek. Dalej idąc takie rozwiązanie może także doprowadzić do zniknięcia wielu pasiek.

Pojawiły się także zaostrzenia w udziale w projekcie zakupu dla osób zamieszkałych w tym samym miejscu – a będących producentem matek i/lub odkładów a uczestnikiem mechanizmu. Osoby takie nie mogą być odbiorcami pomocy – zarówno właściciele pasiek hodowlanych, jak pozostali domownicy prowadzący pasieki wyłącznie nastawione na produkcję miodu i pozyskiwanie innych produktów.

W razie wykrycia nadużycia przez kolejne 3 lata (licząc od nowego roku kalendarzowego po takim zajściu) osoby takie zostaną wykluczone zarówno z bycia producentem, jak i odbiorcą pszczół w mechanizmie. Cdn.

W kolejnej części artykułu zostanie opisany zakup sprzętu pszczelarskiego, zakup lawet do przewozu uli oraz dopłata do produkcji filmu szkoleniowo-instruktażowego na temat stosowania środków przeciw warrozie.

mgr Emil Mariusz Szymański
doktorant Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki w Jeleniej Górze
Katedra Zarządzania Jakością i Środowiskiem
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"